12 augustus 2024

Vetmetabolisme leghennen mogelijk van invloed op tenenpikken

Mengvoerindustrie onderzoekt tenenpikken bij leghennen

Voergroep Zuid heeft samen met ABZ Diervoeders, ForFarmers, Vitelia  en Trouw Nutrition onderzoek uitgevoerd naar ‘tenenpikken’ bij leghennen. Een probleem dat met name bij witte, hoogproductieve leghennen voor komt en tot extra uitval leidt. Eerste onderzoeken op basis van vergelijking tussen witte en bruine leghennen enerzijds en niet of wel getenenpikte hennen anderzijds wijzen uit dat het probleem een genetische component heeft en dat het vetmetabolisme van de hennen waarschijnlijk een belangrijke rol speelt.

Tenenpikken begint meestal met het pikken aan de eigen tenen. Zodra er bloeding ontstaan beginnen ook stalgenoten op de bebloede plekken te pikken. Het lijkt erop dat het in veel situaties begint met het schilferig en rafelig worden van de huidschubben aan de tenen. De geïrriteerde plekken veroorzaken naar verwachting irritatie, waardoor hennen eraan beginnen te pikken. Mogelijke oorzaak van het schilferig worden van de huid is een suboptimale samenstelling van de vetzuren in de huid, wat waarschijnlijk veroorzaakt wordt door een ‘afwijkend’ vetmetabolisme.

Transitie

Bij het snel op gang komen van de eiproductie wordt veel gevraagd van het vetmetabolisme van de hen. Waar vet eerst enkel gebruikt werd voor groei en onderhoud, is vet nu ook belangrijk voor de vorming van de eidooier. Verloopt deze transitie niet optimaal, dan schiet de energie- en vetvoorziening van weefsels, organen en ledematen tekort. Deze situatie kan zich voordoen bij het op gang komen van de leg, maar ook gedurende de legperiode bij koppels met een hoge eiproductie en/of een (te) lage voeropname. Genetische selectie heeft er waarschijnlijk aan bijgedragen dat ‘moderne’ hennen de beschikbare nutriënten op de eerste plaats toebedelen aan productie, en daarna pas aan onderhoud.

Witte en bruine hennen

Het vergelijken van de genexpressie tussen witte en bruine hennen laat zien dat ze hun vetmetabolisme anders aansturen. Zo blijkt de expressie van de genen die verantwoordelijk zijn voor de synthese van de enzymen ‘vetzuur synthase’ en ‘stearoyl-CoA 9-desaturase’ bij bruine hennen veel hoger dan bij witte hennen (zie figuur 1). Het enzym ‘Vetzuur synthase’ zorgt ervoor dat suikers omgezet worden in palmitaat (een bouwsteen voor onverzadigde vetzuren) en het enzym ‘stearoyl-CoA 9-desaturase’ vormt uit het verzadigde palmitaat onverzadigde functionele vetzuren.

Figuur 1: Het verschil (P<0.05) in expressie van ‘vetzuur synthase’ en ‘stearoyl-CoA 9-desaturase’ tussen bruine en witte hennen gemeten in de lever.

Vetzuurpatroon

Tussen gezonde en getenenpikte witte hennen was geen verschil in het niveau van de belangrijkste vetzuren (oliezuur, linolzuur en alfalinoleenzuur) in de lever, dooier en buikvet. In buikvet werd wel een verschil gevonden in palmitoleinezuur, waarbij getenenpikte dieren een lager niveau, uitgedrukt als percentage van de totaal gemeten vetzuren, hadden dan gezonde hennen. Verder werden in de lever van getenenpikte dieren meer verzadigde vetzuren aangetroffen dan in de lever van gezonde dieren. Een deel van deze verschillen kwamen ook tot uiting in de niveau’s van deze vetzuren in de dooier. In absolute zin waren deze niveau’s niet hoog, maar het lijkt er wel op dat er bij de vorming van de functionele, onverzadigde vetzuren iets anders gaat bij de getenenpikte ten opzichte van de gezonde dieren.

Eiwitpatroon

Apolipoprotein A1 en B zijn twee eiwitten in het bloed van de kip die een rol spelen bij het transport en de opname van vet. In de analyse hiervan zien we grote verschillen in expressie tussen gezonde en getenenpikte witte hennen. Deze eiwitten worden onder andere in de lever gemaakt. Na afgifte in het bloed transporteren ze vetzuren naar perifere weefsels zoals de huid. De expressie van beide genen was in de lever van getenenpikte witte hennen lager dan bij gezonde witte hennen (zie figuur 2).

Figuur 2: Het verschil (P<0.05) in expressie van ‘Apolipoprotein A1’ en ‘B’ tussen gezonde en getenenpikte witte hennen gemeten in de lever.

Deze verschillen in genexpressie suggereren dat de voorziening van energie en/of functionele vetzuren naar de huid van getenenpikte hennen verstoord is. Voor het aanmaken van vetzuren is de lever het belangrijkste orgaan, maar deze synthese vindt ook plaats in andere weefsel zoals de huid. Wanneer de huid een tekort aan vetzuren uit de lever overneemt, kan dit gevolgen hebben voor de kwaliteit van de huid. Uit een 2e analyse naar de verschillen in vetzuren in de poothuid bleek dat het niveau van verschillende vetzuren in de poothuid van getenenpikte en gezonde dieren verschilt. In de huid van getenenpikte hennen werd bijvoorbeeld minder palmitinezuur en meer palmitoleinezuur aangetroffen, dan bij de gezonde dieren. Van palmitoleinezuur is bekend dat het een antibacteriele functie vervult in de huid van mensen.

Product ontwikkeld

Het onderzoek heeft nieuwe inzichten opgeleverd over de mogelijke rol van vetmetabolisme bij het ontstaan van tenenpikkerij. Daarnaast geeft het ook een mogelijke verklaring voor het verschil in voorkomen van tenenpikken tussen bruine en witte leghennen. Op basis van de in het project opgedane kennis is er inmiddels een product ontwikkeld, dat door beïnvloeding van het vetmetabolisme tenenpikken moet verminderen. Dit product wordt momenteel in praktijkkoppels getest.

Afbeelding: Welkoop Echt omgebouwd naar nieuwe winkelformule!
01 oktober 2024

Welkoop Echt omgebouwd naar nieuwe winkelformule!

Na vernieuwing van de winkelformule is onze Welkoop-winkel in Echt op donderdag 26 september opnieuw feestelijk geopend. Hiermee is het de eerste van de...

Afbeelding: Agrarische Blijversaanpak Limburg van start
05 september 2024

Agrarische Blijversaanpak Limburg van start

De LLTB werkt samen met provincie Limburg aan de ‘Agrarische Blijversaanpak Limburg’, die moet leiden tot een solide toekomstperspectief voor...

Afbeelding: Hoger saldo met minder mais in rantsoen
30 augustus 2024

Hoger saldo met minder mais in rantsoen

Minder mais in het rantsoen van rosékalveren, en meer energiegrondstoffen, kan dit jaar interessant zijn. Dat bleek woensdag 28 augustus tijdens...

Afbeelding: ‘De paar procent die je inkomen bepaalt’
15 augustus 2024

‘De paar procent die je inkomen bepaalt’

Harold Wouters van den Oudenweijer over de kunst van goed hanenmanagement “Je bent afhankelijk van hoe hanen binnenkomen vanuit de opfok, maar...

Afbeelding: Voldoende vitamine D cruciaal voor transitiekoeien
13 augustus 2024

Voldoende vitamine D cruciaal voor transitiekoeien

Voergroep Zuid enthousiast over vitamine Hy-D in transitiemineralen Als één van de eerste mengvoerbedrijven verwerkt Voergroep Zuid vitamine...

Afbeelding: “Geen stal is hetzelfde”
12 augustus 2024

“Geen stal is hetzelfde”

Voor het creëren van het perfecte stalklimaat voer je vaak onbewust aanpassingen door. Wanneer het echter misgaat merk je dit direct. In dit artikel...

Afbeelding: Herbal-D positief voor eischaalkwaliteit
06 augustus 2024

Herbal-D positief voor eischaalkwaliteit

Vorig artikel hebben we geconcludeerd dat Vit D een zeer belangrijk nutriënt is dat invloed heeft op de schaalkwaliteit van eieren. Met name bij oudere...

Afbeelding: Ruwvoerbalans en kwaliteit
29 juli 2024

Ruwvoerbalans en kwaliteit

Het ene jaar is het andere niet… Hoe ga je een jaar als deze (vergelijkbaar met het najaar van 2023) te lijf om voldoende voer voor het aankomende...

Afbeelding: Voergroep Zuid melkveehouders realiseren lage carbon footprint
23 juli 2024

Voergroep Zuid melkveehouders realiseren lage carbon footprint

Melkveehouders die van Voergroep Zuid voeren realiseren volgens de Kringloopwijzer een erg lage carbon footprint. Een hoge melkproductie, een goede kwaliteit...

Afbeelding: “Kijk goed naar je dieren en pik signalen op!” 🐐
16 juli 2024

“Kijk goed naar je dieren en pik signalen op!” 🐐

Afgelopen week ontvingen we een grote groep geitenhouders tijdens een studiedag volledig in het teken van: gezonde geiten voor een hoge levensproductie....

Afbeelding: Nieuwe roséstal familie Rietjens uniek in zijn soort
27 juni 2024

Nieuwe roséstal familie Rietjens uniek in zijn soort

Familie Rietjens in Nederweert heeft vorig jaar een nieuwe roséstal in gebruik genomen. De stal is uniek in zijn soort. Naast een vernuftig ventilatiesysteem...

Afbeelding: ‘Samenwerken als rode draad door het bedrijf'
17 juni 2024

‘Samenwerken als rode draad door het bedrijf'

Bij aankomst in de gezellige boerderijkeuken van Bart en Marjan Peters in Sint Anthonis zit Marjan net aan de telefoon met haar vader Wil. Wil Witlox is...

Afbeelding: Bereid je voor op de zomer!
17 juni 2024

Bereid je voor op de zomer!

Hoewel we momenteel te maken hebben met koud en nat weer, is dit hét moment om je stal en je dieren voor te bereiden op de hete zomer. Het is namelijk...

Afbeelding: In gesprek met Ingrid Swinkels-Bouw geitenspecialist bij Voergroep Zuid
11 juni 2024

In gesprek met Ingrid Swinkels-Bouw geitenspecialist bij Voergroep Zuid

Aan ‘de keukentafel’ in het kantoor van Voergroep Zuid in Deurne, vertelt Ingrid dat zij inmiddels alweer bijna 7 jaar bij Voergroep Zuid werkt....

Afbeelding: ‘Van containerbegrip naar concrete actie; hoe Voergroep Zuid duurzaamheid meetbaar maakt’
03 juni 2024

‘Van containerbegrip naar concrete actie; hoe Voergroep Zuid duurzaamheid meetbaar maakt’

Een containerbegrip is een term of omschrijving zonder duidelijk afgebakende betekenis, waarbij degene die het zegt er zelf een invulling aan kan geven....

Afbeelding: Bereid u voor op de zomer!
24 april 2024

Bereid u voor op de zomer!

Ondanks de sneeuw en hagel van de laatste dagen gaan we er toch vanuit dat de zomer op enig moment zijn intrede zal gaan doen. Zorg dat u goed voorbereid...

Afbeelding: Meer dan 111 kg vet + eiwit per geit
19 april 2024

Meer dan 111 kg vet + eiwit per geit

Familie Vermeersch uit het Belgische Beveren-Waas leert snel. Nog maar acht jaar hebben ze geiten en nu al staan ze bovenaan de ranglijst. Peter, Heidi...

Afbeelding: Kwaliteit ruwvoer verbeteren met kennispartner Groeikracht
10 april 2024

Kwaliteit ruwvoer verbeteren met kennispartner Groeikracht

Een goede ruwvoerkwaliteit in een uitgebalanceerd rantsoen bepalen in belangrijke mate het technische en financiële resultaat van een melkvee- of...

Afbeelding: 'We produceren nu meer melk uit ruwvoer en hebben gezondere geiten'
03 april 2024

'We produceren nu meer melk uit ruwvoer en hebben gezondere geiten'

Geitenhouder Ruud Kennis tevreden over rantsoenaanpassingen In het Brabantse Vessem melken Ruud Kennis en zijn ouders Kees en Ine samen zo’n 1.600...

Afbeelding: Betere prestaties en meer werkplezier met Voergroep FM!
29 maart 2024

Betere prestaties en meer werkplezier met Voergroep FM!

Onderzoek wijst uit dat muziek positieve effecten heeft op dieren. Zo blijkt dat koeien meer melk geven en dat varkens gaan kwispelen en rustig worden...

Afbeelding: We mogen trots zijn!?
29 maart 2024

We mogen trots zijn!?

Waarom Nederlandse en Belgische pluimveehouders voor velen de stip aan de horizon zijn. Nederlandse en Belgische pluimveehouders behoren tot de top...

Afbeelding: `Werk planmatig laat geen kansen voorbij gaan'
28 maart 2024

`Werk planmatig laat geen kansen voorbij gaan'

Geitenhouder Jan van de Ven uit Oirschot over teelt ruwvoer: Goed ruwvoer winnen vraagt om een planmatige aanpak en om alle kansen die zich voordoen...

Afbeelding: Meer eieren!
26 maart 2024

Meer eieren!

Begin dit jaar is de Prominent-lijn toegevoegd aan ons Bruekers leg-assortiment. Met deze voerlijn, gericht op het optimaliseren van de ei-massa, heeft...

Afbeelding: Het verhaal achter de eischaal
21 maart 2024

Het verhaal achter de eischaal

In het vorige artikel ging pluimveenutritionist Stef Lefebure in op het verhaal achter de eischaal en het realiseren van goede eischaalkwaliteit. Wil je...

Stel je vraag

 
* verplichte velden