16 november 2023

Is water een ondergeschoven kind?

Goede drinkwaterkwaliteit is vaak een ondergeschoven kindje in de bedrijfsvoering. Er word gefocust op voer en klimaat, maar naar water wordt vaak niet gekeken én dat terwijl een varken twee keer zoveel water drinkt, als het voer opneemt. Genoeg reden voor zeugen-biggenspecialist Rens Peeters om onderzoek te doen naar de drinkwatervoorziening van zeugen en biggen: “Zeugen in de kraamstal hebben namelijk tot wel 25 liter water per dag nodig.” Voldoende wateropname zorgt ervoor dat afvalstoffen afgevoerd worden en het lichaam gezuiverd wordt. Dat heeft een positief effect op de bigkwaliteit én de melkproductie.

Hoe herken je nu of er iets mis is met de wateropname? Peeters: “In mijn ogen kan een varken niet snel teveel drinken, maar te weinig zeker wel! Een belangrijk teken hiervoor is droge mest en moeilijk opstarten van de melkgift. Hierbij adviseer ik om te kijken of je varkens voldoende drinken.” Het meten van de wateropname kan gemakkelijk door per afdeling een watermeter te plaatsen. Hiermee breng je mooi in beeld wat de wateropname per zeug is, in iedere fase van de lactatie. Deze resultaten kun je vergelijken met onderstaande normen:

	Waterbehoefte (per dag)	Debiet drinknippel (per min)
Kraamzeugen	15 liter + 1,5 liter per big	2 tot 4 liter
Drachtige zeugen	10 tot 20	1 tot 2,2 liter
Gespeende biggen (> 10kg)	1 tot 2 liter	0,4 tot 0,7 liter
Niet-gespeende biggen (>5 kg)	0,7 liter	0,3 tot 0,5 liter

Hoe meet jij?

“Bij meten in de kraamstal adviseer ik om de meter aan het begin van de inkomende waterleiding te hangen. Zo kun je gemakkelijk de wateropname van een weekgroep monitoren. Ook is het goed om de watergift per nippel te checken.” Aldus de zeugen-biggenspecialist. Om snel te starten met het meten van de wateropname beschikt Voergroep Zuid over makkelijk monteerbare digitale meters.

Reageren volgens 5 eren

Om een goed beeld te krijgen van de oorzaak van problemen in de stal is een goede observatie altijd het startpunt. Rens: “Onlangs werd ik gebeld door een varkenshouder die aangaf dat het in de stal niet optimaal liep. We startten met observeren en al snel viel op dat de mest rondom werpen erg droog was. Na een analyse viel ook op dat de voeropname rondom werpen te laag lag. Hierop hebben we geadviseerd om een zuur op het water toe te voegen, waarna we met hulp van watermeters de opname bekeken. Deze liep, evenals de voeropname, mooi omhoog. Daarnaast werd de mest smeuïger met als gevolg dat het werpproces soepeler loopt!”

Lees hier meer over hoe je problematiek benadert door te werken volgens 5-eren.

Om te voorkomen dat varkens dus minder drinken of meer knoeien is het cruciaal aandacht te hebben voor de kwaliteit van de watergift. Denk goed na over hoe je de nippels plaatst.

Zorg dat er voor iedere bigleeftijd een passende nippel is.
Plaats de nippels niet in donkere hoeken.
Besteed extra aandacht aan de overgang naar de biggenstal. De melk valt weg, dus er moet voldoende vocht binnen blijven komen.

Daarnaast is het goed om het drinkwater zelf te beoordelen. “Kijk en ruik zelf of het water er fris uitziet en ook fris ruikt en voer periodiek een bacteriologisch of chemisch onderzoek uit.” Door dit te combineren met het meten van de wateropname en watergift houd je goed zicht op de wateropname van je dieren en kun je waar nodig bijsturen. Je kunt namelijk pas sturen, als je een stuur hebt!”